เจ้าของที่ดินต้องรู้ การรังวัดเพื่อรักษาสิทธิ์ก่อนที่ดินจะหาย

แม้ว่าจะถือโฉนดไว้ในมือแต่ก็ไม่ได้เป็นหลักประกันว่าที่ดินแปลงนั้นจะเป็นของตนเองไปตลอดเมื่อในทางกฎหมายยังมีการครอบครองปรปักษ์ที่สามารถทำให้ที่ดินนั้นเปลี่ยนไปอยู่ในมือของคนอื่นได้ มากไปกว่านั้นถึงแม้เจ้าของจะเข้าไปทำประโยชน์กันอย่างโจ่งแจ้งแต่ก็ไม่วายถูกพื้นที่ข้างเคียงคอยขยับเล็กขยับน้อยรุกล้ำเข้ามาในพื้นที่อีกต่างหาก แต่ก่อนจะกลายไปเป็นเรื่องราวใหญ่โตขนาดนั้นเจ้าของที่ดินก็มีสิทธิ์ที่จะรักษาผลประโยชน์ของตัวเองเอาไว้ได้เช่นกัน ซึ่งวิธีที่ดีที่สุดก็คือ “การรังวัดที่ดิน”

สำหรับการรังวัดที่ดินหลายคนอาจจะคุ้นเคยกันในช่วงของการซื้อขายที่ดินหรือแบ่งปันมรดกกันภายในครอบครัวซึ่งจะมีการแบ่งแยกที่ดินออกเป็นหลาย ๆ แปลงและแยกโฉนดเพิ่มอีกหลายใบ โดยวัตถุประสงค์หลักของการรังวัดก็เพื่อวัดขอบเขตและขนาดพื้นที่ของที่ดินแปลงใดแปลงหนึ่งโดยเจ้าหน้าที่ที่รับผิดชอบในส่วนงานของสำนักงานที่ดินจะเป็นผู้ออกมาทำการรังวัดด้วยตนเองเพื่อให้ที่ดินนั้นตรงตามที่ระบุไว้ในโฉนดและเพื่อเป็นการกำหนดเขตแดนให้ชัดเจนที่สุดนั่นเอง

การยื่นคำร้องขอรังวัดที่ดิน

เจ้าของที่ดินที่มีความประสงค์จะทำการยื่นคำร้องขอรังวัดที่ดิน สามารถยื่นได้ที่สำนักงานที่ดินซึ่งที่ดินนั้นตั้งอยู่ โดยแบ่งตามเอกสารสิทธิ ดังนี้

โฉนดที่ดิน ติดต่อที่สำนักงานที่ดินจังหวัดหรือสำนักงานที่ดินจังหวัดสาขาที่ที่ดินนั้นตั้งอยู่
หนังสือรับรองการทำประโยชน์ ติดต่อที่สำนักงานที่ดินอำเภอที่ที่ดินนั้นตั้งอยู่ เว้นแต่ ได้มีการยกเลิกอำนาจนายอำเภอ ให้ติดต่อที่สำนักงานที่ดินจังหวัด หรือสำนักงานที่ดินจังหวัดสาขาที่ที่ดินนั้นตั้งอยู่

ทั้งนี้การยื่นคำร้องจะต้องเตรียมเอกสารสำคัญอื่นเพิ่มเติมด้วย ได้แก่

1. บัตรประจำตัวประชาชน ทะเบียนบ้าน

2. ทะเบียนสมรส หลักฐานการเปลี่ยนชื่อ-สกุล (ถ้ามี)

3. โฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์

4. หลักฐานประกอบการขอรังวัดรวมโฉนดที่ดิน

5. โฉนดที่ดินที่จะขอรวม ต้องมีลักษณะดังนี้

ต้องเป็นหนังสือสำคัญแสดงกรรมสิทธิ์ประเภทเดียวกัน เว้นแต่ โฉนดแผนที่ กับโฉนดที่ดินให้รวมกันได้
ต้องมีชื่อผู้ถือกรรมสิทธิ์ที่ดินในโฉนดที่ดินเหมือนกันทุกฉบับและต้องยังมีชีวิตอยู่ทุกคน
ต้องเป็นที่ดินติดต่อผืนเดียวกัน ในจังหวัดและสำนักงานที่ดินเดียวกัน

คลิกที่รูปภาพเพื่อสั่งซื้อหนังสือ

ขั้นตอนการรังวัด แบ่งแยก รวม สอบเขตที่ดิน

1. เจ้าของที่ดินติดต่อที่สำนักงานเขตที่ดินตามสังกัดหน่วยงานที่รับผิดชอบดังที่กล่าวไว้ข้างต้น

2. ติดต่อเจ้าหน้าที่เพื่อรับคำขอสอบสวนและค่าธรรมเนียมการยื่นคำขอ

3. เจ้าหน้าที่จะทำการส่งข้อมูลไปยังฝ่ายรังวัดเพื่อดำเนินการนัดวันทำการรังวัด กำหนดตัวช่างรังวัดและกำหนดเงินมัดจำรังวัด

4. เจ้าหน้าที่ทำการค้นหารายชื่อเจ้าของที่ดินข้างเคียงและพิมพ์หนังสือแจ้งข้างเคียงให้กับผู้ยื่นคำขอรังวัด

5. ผู้ยื่นคำขอรังวัดรับหนังสือแจ้งข้างเคียงพร้อมกับวางเงินมัดจำรังวัดตามอัตราที่สำนักงานที่ดินกำหนดเอาไว้และรับหลักเขตที่ดิน

6. ช่างรังวัดออกไปทำการรังวัดตามวันที่กำหนดไว้

7. เมื่อทำการรังวัดเรียบร้อยแล้วจะมีการคำนวณเนื้อที่และเขียนรูปแผนที่ในโฉนดที่ดิน

8. ส่งเรื่องรังวัดคืนฝ่ายทะเบียนและทำการเรียกผู้ขอรังวัดมาจดทะเบียน

9. สอบสวนจดทะเบียนแบ่งแยก

10. ตรวจอายัด

11. ชำระเงินค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนและค่าโฉนด

12. แก้รายการทะเบียนและจดทะเบียนแบ่งแยก

13. สร้างโฉนดที่ดินแปลงแบ่งแยก

14. เสนอเจ้าพนักงานที่ดินลงนามและประทับตรา

15. แจกโฉนดที่ดินแปลงแบ่งแยก (หากเป็นการรังวัดเพื่อแบ่งแยกที่ดิน)

จะทำอย่างไรถ้ารังวัดแล้วพบว่าหลักหมุดหายหรือหมุดเคลื่อนจากจุดเดิม

การเคลื่อนย้ายหมุดที่ดินหรือพบว่ามีการสูญหายหลังจากที่การรังวัดผ่านไปแล้วค่อนข้างนานอาจเกิดขึ้นโดยผลกระทบจากธรรมชาติ เช่น ที่ดินยุบตัวทำให้พื้นที่นั้นมีการเปลี่ยนแปลง หรือที่เป็นไปได้มากที่สุดและพบเห็นได้บ่อยคือการเคลื่อนย้ายโดยตัวบุคคลเอง หากพบว่ามีการย้ายหมุดที่ดิน สิ่งที่เจ้าของที่ต้องดำเนินการเป็นอย่างแรกคือเปรียบเทียบโฉนดกับพื้นที่ข้างเคียงว่ามีแนวเขตแดนตรงกันหรือไม่ หากฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดอ้างว่ามีพื้นที่ส่วนของตนเองหายไปจะต้องให้เจ้าของที่ดินมาลงชื่อรับรองแนวเขตเพื่อแก้ไขเนื้อที่ให้ตรงตามที่ระบุเอาไว้ในโฉนดที่ดิน แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นเรื่องเหล่านี้ก็มักจะมาพร้อมกับข้อพิพาทอีกหลายอย่างซึ่งอาจต้องทำการยื่นคำร้องต่อศาลเพื่อให้มีการสอบเขตที่ดินเพื่อทำการพิสูจน์หลักฐานให้แน่ชัดว่าที่ดินนั้นมีการรุกล้ำกันจริงหรือไม่

ความชะล่าใจหลายต่อครั้งก็นำมาซึ่งการเสียสิทธิบนที่ดินของตนเองไปด้วยความรู้เท่าไม่ถึงการณ์เพราะคิดเพียงแค่ว่าตนเองถือโฉนดอยู่และเคยทำการรังวัดมาแล้ว แม้จะไม่ได้ถูกฉกชิงไปด้วยการครอบครองปรปักษ์แต่ก็ไม่แน่ว่าจะไม่ถูกรุกล้ำจากพื้นที่ข้างเคียง ฉะนั้นแล้วการรังวัดจึงไม่ใช่เพียงแค่การวัดที่ดินเพื่อแยกโฉนดหรือขายต่อเพียงอย่างเดียว อย่างน้อยก็ควรทำการรังวัดเพื่อตรวจสอบพื้นที่เขตที่ดินของตัวเองอย่างสม่ำเสมอก่อนที่ปัญหานั้นจะลุกลามจนสายเกินแก้

คลิกที่รูปภาพเพื่อสั่งซื้อหนังสือ