บางครั้งความผิดพลาดก็มักจะปรากฎขึ้นมาให้เห็นเมื่อความสำเร็จนั้นได้ผ่านลุล่วงไปถึงช่วงเวลาหนึ่งแล้วและคงเป็นที่น่าหงุดหงิดใจไม่น้อยหากว่าปัญหานั้นทำให้ต้องกลับมาตั้งคำถามกับตัวเองว่าสิ่งที่เคยคิดว่าดีที่สุดคือสิ่งที่ดีแล้วจริง ๆ น่ะหรือ?
แน่นอนอยู่แล้วว่าเมื่อเกิดปัญหาก็ถือเป็นเรื่องจำเป็นที่จะต้องได้รับการแก้ไขโดยด่วนก่อนที่จะได้รับความเสียหายไปมากกว่าที่ควรจะเป็นแต่บางครั้งก็มักจะเจอกับความยุ่งยากที่มากขึ้นไปอีกเพราะอาจทำให้ต้องเสียทั้งทรัพย์เสียทั้งเวลาไปพร้อม ๆ กัน
ในช่วงของการเริ่มต้นเข้าสู่ฤดูฝน เรื่องที่กำลังเอ่ยถึงอยู่ในตอนนี้คงจะเป็นเรื่องอะไรไปไม่ได้นอกเสียจากน้ำรอระบายที่ล้นเอ่อจนกลายเป็นน้ำท่วมเนื่องจากปัญหาการระบายน้ำไม่ทัน ผู้ประกอบการบ้านจัดสรรหรือคนขายบ้านหลายคนอาจจะกำลังเผชิญกับปัญหาเหล่านี้อยู่ บ้างก็ว่าน้ำท่วมเพราะถมดินต่ำ บ้างก็ว่าพื้นที่ตรงนี้ไม่เหมาะสำหรับการก่อตั้งโครงการบ้านจัดสรรตั้งแต่แรกเพราะเป็นทำเลแอ่งกระทะ อย่างไรก็ตามปัญหานี้ต่างก็มีเหตุผลมาสนับสนุนเสมอซึ่งที่กล่าวมาก็ล้วนมีส่วนเกี่ยวข้องด้วยกันทั้งสิ้นแต่ทว่านอกเหนือจากที่กล่าวมาข้างต้นก็ยังมีอีกประเด็นหนึ่งที่หลายคนอาจจะหลงลืมไป นั่นก็คือ…การวางท่อระบายน้ำที่ไม่ถูกหลักมาตั้งแต่แรก
การวางท่อระบายน้ำอาจเป็นสิ่งที่หลายต่อหลายคนมองข้ามหรือให้ความสนใจเพียงน้อยนิดเพราะคิดว่าตนเองถมดินสูงแล้วคงไม่ต้องมาเผชิญกับปัญหาน้ำท่วมขังอีก แต่กว่าจะรู้ตัวว่าความคิดนั้นคือสิ่งที่ผิดพลาดมหันต์ก็เป็นตอนที่ลูกบ้านกรูกันมาร้องเรียนเสียแล้ว
ถึงตรงนี้ก็คงต้องกลับมาถามตัวเองอีกครั้งแล้วล่ะว่าต้องการตัดปัญหาเหล่านี้ตั้งแต่ที่ยังไม่เกิดหรืออยากที่จะปล่อยผ่านไปก่อนแล้วต้องมาตามแก้กันแบบไม่รู้จบรู้สิ้นทีหลัง เพราะหากเป็นอย่างหลังแน่นอนว่าสิ่งที่ตามมาก็คือค่าใช้จ่ายในการปรับปรุงแก้ไขจะต้องตามมาอย่างมหาศาลแน่นอน
สำหรับเจ้าของโครงการใหม่อาจเป็นความโชคดีที่ยังพอมีเวลาให้ได้หาความรู้ไปก่อนและสำหรับเจ้าของโครงการที่ลงทุนไปแล้วก็อย่างเพิ่งเป็นกังวลไปเพราะเมื่อได้ผ่านมาอ่านบทความนี้ปัญหาที่ว่ายากอาจได้รับการแก้ไขให้จบภายในครั้งเดียวด้วยเทคนิคดี ๆ ดังต่อไปนี้
1. การเลือกใช้ท่อระบายน้ำ
สำหรับการเลือกท่อระบายน้ำต้องเลือกวัสดุที่มีความแข็งแรงมากพอสำหรับการรองรับน้ำหนักในการใช้งานและความเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมภายในโครงการจัดสรร รวมถึงองค์ประกอบอื่น ๆ ที่มีความสำคัญไม่แพ้กัน ได้แก่ ปริมาณของน้ำที่มากจากน้ำฝนและน้ำทิ้งในพื้นที่ ลักษณะภูมิประเทศและความลาดชันของพื้นที่ ทั้งนี้ก็เพื่อนำมาคำนวณหาท่อที่สามารถทำการระบายน้ำได้อย่างเหมาะสม โดยส่วนใหญ่แล้วผู้เชี่ยวชาญด้านการวางระบบการระบายน้ำจะพิจารณาจากทั้งขนาดของท่อระบายน้ำ ความจุของท่อระบายน้ำ และความเร็วที่เหมาะสม เพื่อก่อให้เกิดการระบายน้ำอย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด
- ท่อระบายน้ำคอนกรีต: มีลักษณะแข็งแรงคงทนทำให้ถูกนำมาใช้ในงานก่อสร้างทางระบายน้ำภายในโครงการบ้านจัดสรรกันอย่างแพร่หลาย โดยเฉลี่ยแล้วจะมีความยาวท่อนละประมาณ 100 เซนติเมตร และมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางหลายขนาดตั้งแต่ขนาดเล็กไปจนถึงขนาดใหญ่ แบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ ท่อระบายน้ำชนิดกลม และท่อระบายน้ำชนิดเหลี่ยม
คลิกที่รูปภาพเพื่อสั่งซื้อหนังสือ
- ท่อระบายน้ำชนิดกลม
ลักษณะของท่อกลมจะถูกแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ ชนิดปากรางลิ้นและชนิดปากระฆัง โดยท่อกลมสามารถแบ่งตามมาตรฐานอุตสาหกรรมได้อีก 4 ชั้น ได้แก่ ชั้น 1, ชั้น 2, ชั้น 3 และ ชั้น 4 เหมาะสำหรับการระบายน้ำไม่มากหรืออยู่ในพื้นที่ที่ไม่ค่อยมีน้ำท่วมขัง สามารถนำไปใช้กับช่องน้ำขนาดเล็กหรือมีร่องน้ำกว้างไม่เกิน 5 เมตร ขนาดท่อมีตั้งแต่ 0.30 – 1.50 เมตร หากใช้ในย่านชุมชนหรือหมู่บ้านในโครงการจัดสรรควรมีบ่อพักทุกระยะ
- ท่อระบายน้ำชนิดเหลี่ยม
ท่อระบายน้ำชนิดเหลี่ยมมีทั้งแบบหล่อสำเร็จและแบบหล่อในพื้นที่ทั้งแบบคอนกรีตและคอนกรีตเสริมเหล็กซึ่งสามารถเลือกได้ตามประเภทของการใช้งาน แต่โดยส่วนใหญ่แล้วท่อประเภทนี้จะใช้ในพื้นที่ที่ต้องการระบายน้ำเป็นจำนวนมากหรืออยู่ภายในชุมชนขนาดใหญ่ สามารถแบ่งตามชนิดของโครงสร้างได้เป็น 2 ชนิด คือ โครงสร้างแบบ Simple และ โครงสร้างแบบ Span Rigid Frame หากนำไปใช้กับลำน้ำต้องมีความกว้างไม่เกิน 10 เมตร มีขนาดท่อตั้งแต่ 0.60 x 0.60 – 3.60 x 3.60 เมตร มีอัตราการไหลผ่านของน้ำจำนวน 5 – 30 ลบ./วินาที ขึ้นอยู่กับขนาดของท่อ
2. ความลาดเอียงหรือลาดชัน
ทฤษฎีที่นำมาใช้กับการวางท่อระบายน้ำก็คือการใช้หลักการที่ว่าน้ำจะไหลจากที่สูงลงสู่ที่ต่ำโดยอาศัยความลาดเอียงของท่อเพื่อทำให้น้ำที่รอระบายนั้นสามารถไหลผ่านได้อย่างรวดเร็ว โดยก่อนที่จะทำการวางท่อระบายนั้นจำเป็นต้องมีการปรับระดับความลาดเอียงโดยการเททรายอัดแน่นลงไปก่อน จากนั้นค่อยเทคอนกรีตหยาบลงไปตามแนวความยาวของท่อ และควรมีบ่อพักท่อระบายน้ำทุกระยะ 6 – 8 เมตรตามความของท่อหรือมุมเลี้ยวเพื่อเปลี่ยนทิศทางหรือแนวการวางท่อ โดยต้องเลือกขนาดให้เหมาะสมต่อการใช้งานร่วมกับบ่อพักคอนกรีตเพื่อที่จะได้ลดปัญหาปัญหาท่ออุดตันนั่นเอง
3. การวางระยะห่างของบ่อพักระบายน้ำ
การทำท่อระบายน้ำจำเป็นที่จะต้องมีบ่อพักคอนกรีตด้วยเช่นกันเพื่อเป็นการลดปัญหาท่ออุดตันจากสิ่งกีดขวาง สำหรับเกณฑ์การออกแบบที่เหมาะสมจะมีการกำหนดให้ระยะห่างสูงสุดสำหรับเส้นผ่านศูนย์กลางของท่อขนาดต่าง ๆ เอาไว้ ดังนี้
- ท่อระบายน้ำขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางน้อยกว่าหรือเท่ากับ 600 มิลลิเมตร ควรมีระยะห่างไม่เกิน 100 เมตร
- ท่อระบายน้ำขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางระหว่าง 700 – 1,200 มิลลิเมตร ควรมีระยะห่างไม่เกิน 120 เมตร
- ท่อระบายน้ำขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางมากกว่า 1,200 มิลลิเมตร ระยะห่างให้อยู่ในดุลยพินิจของวิศวกรและสภาพแวดล้อม
4. ความถี่และปริมาณน้ำฝนในพื้นที่
หนึ่งในปัจจัยหลักที่มีผลต่อการระบายน้ำเป็นอย่างมากก็คือปริมาณน้ำฝนในเขตที่พักอาศัย โดยทั่วไปแล้วก่อนการวางท่อระบายน้ำทุกครั้งมักคำนวณจากความถี่ของปริมาณน้ำฝนในพื้นที่ในช่วงระยะเวลา 2 – 15 ปี แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็ขึ้นอยู่กับลักษณะพื้นที่ในแต่ละแห่ง ส่วนในเขตพาณิชย์จะใช้การคำนวณความถี่ช่วงระยะเวลาประมาณ 10–50 ปี และในเขตพื้นที่ของกรุงเทพมหานครจะใช้เกณฑ์ปริมาณน้ำฝนไม่น้อยกว่า 5 ปี
5. ความเร็วในการไหลของน้ำเสีย
แม้ว่าจะอาศัยความลาดเอียงในการวางท่อเข้ามาเป็นตัวช่วยในการระบายน้ำให้มีความเร็วมากขึ้นแต่ทว่าตามความเป็นจริงแล้วอัตราการความเร็วในการล้างท่อด้วยตัวเองของท่อระบายน้ำเสียหรือความเร็วในกรไหลเวียนของน้ำภายในท่อไม่ควรน้อยกว่า 0.6 เมตร/วินาที เพื่อป้องกันไม่ให้เศษผงต่าง ๆ เกิดการตกตะกอนภายในเส้นท่อ และความเร็วสูงสุดไม่ควรเกิน 6 เมตร/วินาที เพื่อป้องกันการกัดกร่อนของท่อระบายน้ำ ซึ่งความเร็วภายในท่อที่นิยมใช้อยู่ที่ประมาณ 2-3 เมตร/วินาที ส่วนความเร็วของน้ำที่ไหลออกมาจากปลายท่อ ไม่ควรมีความเร็วที่สูงเกินไปจนทำให้เกิดการกัดเซาะ ยกเว้นมีการทำโครงสร้างให้มีการป้องกันการกัดเซาะของน้ำ
อย่างไรก็ตามการวางท่อระบายน้ำนั้นคือสิ่งสำคัญสำหรับโครงการไม่แพ้กับระบบสาธารณูปโภคอื่น ๆ และที่สำคัญโครงสร้างส่วนใหญ่ก็ถูกฝังเอาไว้อยู่ภายใต้พื้นดิน หากมีการชำรุดหรือเกิดปัญหาอาจจะต้องทำการขุดรื้อกันครั้งใหญ่ซึ่งมีความเป็นไปได้ที่จะเสียมากกว่าได้อย่างไม่ต้องคาดเดา ฉะนั้นแล้วการวางแผนอย่างรอบคอบโดยมีที่ปรึกษาเป็นคนที่มีความรู้หรือเป็นผู้เชี่ยวชาญคงจะเป็นทางเลือกที่ดีกว่าสำหรับการจบปัญหาระยะยาวที่จะเกิดขึ้นในอนาคต
คลิกที่รูปภาพเพื่อสั่งซื้อหนังสือ
อ้างอิง:
แนวทางการวางท่อระบายน้ำคอนกรีต และข้อควรรู้ก่อนวางท่อระบายน้ำ จาก https://www.buathaipipe.com/concrete_ditch_lining_guide/
การวางท่อระบายน้ำคอนกรีต จาก https://www.mueangkaeo.com/Article/Detail/112829
เรียบเรียงโดย: ศุภธิดา รัสพันธ์
คอนเทนต์ครีเอเตอร์ 7D Book&Digital
ขอบคุณภาพประกอบจาก: เว็บไซต์ Freepik