เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ธุรกิจของคุณจัดอยู่ในช่วงไหน?

เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ธุรกิจของคุณจัดอยู่ในช่วงไหน?

วัฏจักรแห่งธุรกิจ เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นและดำเนินไปเป็นธรรมดา เฉกเช่นเดียวกับชีวิตมนุษย์ที่อยู่ในวังวนของการเดินทาง เกิด แก่ เจ็บ ตาย ธุรกิจก็มีทั้งเกิดใหม่ เติบโต อิ่มตัว ถดถอย เป็นวงจรธุรกิจที่ไม่ว่าใครก็หลีกเลี่ยงไม่ได้

การที่เราเข้าใจว่าวงจรธุรกิจเป็นยังไงและธุรกิจที่เราจะลงทุนอยู่ในช่วงไหนของวงจรนั้น จะเป็นประโยชน์ต่อการวิเคราะห์ของเราได้มากขึ้น

• เราจะรู้ว่าจุดสำคัญของธุรกิจคืออะไร
• เราจะสามารถประเมินอนาคตได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
• และเราก็จะสามารถประเมินมูลค่าแม่นยำขึ้น

นอกจากนี้การตั้งคำถามและตอบคำถามเรื่องธุรกิจของตัวเองก็จะช่วยตั้งเป้าหมาย หรือเจอปัญหาให้แก้ไขได้ในช่วงวัยต่าง ๆ ของธุรกิจ

โดยปกติธุรกิจจะถูกแบ่งออกเป็น 4 ช่วงด้วยกัน คือ

1. ธุรกิจเกิดใหม่ เปรียบได้กับวัยเด็ก

2. ช่วงเติบโต เปรียบได้กับวัยรุ่น เริ่มทำงานใหม่ ๆ

3. ช่วงอิ่มตัว เปรียบได้กับวัยกลางคน

4. ช่วงถดถอย เปรียบได้กับวัยเกษียณ

หรือเราอาจจะเรียกว่า S-Curve เพราะหน้าตาเหมือนรูปตัว S

หลาย ๆ บริษัทมีแต่ละช่วงที่ยาวนานแตกต่างกัน บางบริษัทใช้เวลาเติบโตเพียงสั้น ๆ แต่อิ่มตัวนาน บางบริษัทใช้เวลาเติบโตนานแต่เวลาอิ่มตัวสั้นและถดถอยเร็ว

แล้วตอบได้บ้างไหมว่าตอนนี้ธุรกิจของคุณอยู่ในช่วงไหน หรือ ธุรกิจที่เราจะลงทุนอยู่ในช่วงไหนของวงจรธุรกิจกันแน่?

ลองไปหาคำตอบกันได้เลย!

1. ธุรกิจเกิดใหม่ก็คล้าย ๆ เด็ก

เด็กไม่มีรายได้ต้องพึ่งพาเงินจากผู้ปครอง อนาคตไม่แน่นอน ความเสี่ยงสูง ธุรกิจเกิดใหม่ก็เช่นกัน รายได้น้อย ไม่แน่นอน ค่าใช้จ่ายสูง ผลการดำเนินงานมักขาดทุน มีความเสี่ยงสูง หลายธุรกิจไปไม่รอด

1.1 จุดสำคัญของธุรกิจเกิดใหม่ คือ “รายได้” ซึ่งน่าจะเป็นจุดสำคัญที่สุด

บริษัทต้องมีรายได้เติบโตจนมีขนาดมากพอ จนครอบคลุมค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ได้ บริษัทจึงจะเริ่มมีกำไร และอยู่รอดได้ในระยะยาว

1.2 ธุรกิจเกิดใหม่มีคำถามมากมายที่ควรหาคำตอบ เช่น

• โอกาสที่รายได้จะเติบโตมากขึ้นจนถึงจุดคุ้มทุน มีมากแค่ไหน?
• ธุรกิจนี้จะมา “ทดแทน” อะไร? ถ้าทดแทนได้ ขนาดตลาดจะมีมากแค่ไหน?
• สินค้าของบริษัทดีกว่าของที่มีอยู่แล้วยังไง? และดีกว่ามากพอที่จะให้ลูกค้าเปลี่ยนใจมั้ย?
• บริษัทมีโอกาสอยู่รอดมากน้อยแค่ไหน?
• ถ้าธุรกิจนี้สำเร็จ อัตรากำไรจะอยู่ที่เท่าไหร่? (ขาย 100 จะได้กำไรสักเท่าไหร่?)

2. ธุรกิจในช่วงเติบโตก็คล้าย ๆ วัยรุ่น เด็กจบใหม่

วัยรุ่น จบใหม่ ๆ ไฟแรง รายได้ยังน้อยแต่โอกาสก้าวหน้ามีอีกมาก อนาคตชัดเจนมากขึ้น ความเสี่ยงน้อยลง

2.1 จุดสำคัญของธุรกิจในช่วงเติบโต คือ

“ขนาดของตลาด”

“แนวโน้มของตลาด”

“ความสามารถในการแข่งขัน”

ถ้าใช้การวิเคราะห์ Five Forced Model ก็จะสามารถช่วยเราได้มาก

2.2 ธุรกิจในช่วงเติบโตมีคำถามมากมายที่ควรหาคำตอบ เช่น

• ตลาดยังมีช่องว่างอีกมากแค่ไหน?
• ตลาดนี้กำลังโตขึ้นหรือกำลังแย่ลง เพราะอะไร?
• บริษัทดีกว่าคู่แข่งยังไง? คู่แข่งมีมากแค่ไหน? (ใช้การวิเคราะห์ Five Forced Model)
• คู่แข่งใหม่ ๆ เข้ามาง่ายแค่ไหน? (อุตสาหกรรมที่กำลังโตจะเนื้อหอมมาก)
• มีการแข่งขันกันเรื่องราคารุนแรงไหม? (จะส่งผลต่อกำไรในระยะยาว)

3. ธุรกิจในช่วงอิ่มตัวก็คล้าย ๆ วัยกลางคน

การงานมั่นคง ตำแหน่งสูงแล้ว รายได้มีมาก ไฟเริ่มหมด อนาคตไม่หวือหวา ความเสี่ยงต่ำ แต่ความมั่นคงมีสูง

3.1 จุดสำคัญของธุรกิจในช่วงอิ่มตัว คือ

“แนวโน้มความคุ้มค่าในการลงทุน (ROA ROE ROIC)”

“กระแสเงินสด”

“แนวโน้มอัตรากำไร”

“S-Curve ใหม่”

“ระวังภัยจากสินค้าทดแทน”

3.2 ธุรกิจในช่วงอิ่มตัวมีคำถามมากมายที่ควรหาคำตอบ เช่น

• กระแสเงินสดเป็นยังไง?
• เงินปันผลจะเป็นอย่างไรในอนาคต?
• รายได้ที่เติบโตจะครอบคลุมค่าใช้จ่ายที่เติบโตไหม? (ส่งผลต่ออัตรากำไรในอนาคต)
• จะมีอะไรใหม่ ๆ มาทดแทนในอนาคตไหม?
• บริษัทมีสร้างธุรกิจอะไรใหม่ ๆ ที่จะมีโอกาสเติบโตในอนาคตไหม? (New S-Curve) คล้าย ๆ กับ ปตท. ที่ขยายธุรกิจไปกลุ่มกาแฟและอาหาร

4. ช่วงถดถอยก็คล้าย ๆ วัยเกษียณ

วัยเกษียณ รายได้ถดถอย รายได้หดหาย สุขภาพเริ่มไม่ดี รายจ่ายเริ่มมาก อนาคตไม่แน่นอน ความเสี่ยงมีสูง

4.1 จุดสำคัญของธุรกิจในช่วงถดถอย คือ

“ทรัพย์สินและหนี้สิน”

“S-Curve ใหม่”

“โอกาสในการฟื้นตัว”

“จุดจบ”

4.2 ธุรกิจในช่วงถดถอยมีคำถามมากมายที่ควรหาคำตอบ เช่น

• ทรัพย์สินที่มีนั้นมีค่าเท่าไหร่ มีค่าหรือไร้ค่า?
• ภาระหนี้สินมีมากแค่ไหน?
• มีธุรกิจใหม่ ๆ ทดแทนมั้ย? (New S-Curve)
• มีโอกาสอยู่รอดได้ไหม จากอะไร?
• จุดจบของธุรกิจจะเป็นยังไง?
• ถ้าสุดท้ายอยู่รอดได้ ณ ตอนนั้นควรจะมีมูลค่าเท่าไหร่?
• ถ้าสุดท้ายอยู่ไม่รอด ณ ตอนนั้นจะเหลือมูลค่าเท่าไหร่?

บางบริษัทที่อยู่ในช่วงถดถอย อาจจะมีสาเหตุที่เป็นเรื่องชั่วคราวก็ได้ เช่น การแข่งขันมีสูงมาก แต่อุตสาหกรรมหยุดเติบโต สุดท้ายถ้าบริษัทแข็งแรงมากพอ สามารถรอจนบริษัทอื่น ๆ ล้มหายไปได้ อุตสาหกรรมก็จะอยู่ในภาวะสมดุล บริษัทก็จะอยู่รอดต่อไปได้

เราควรวิเคราะห์ก่อนว่าบริษัทที่เราสนใจจะลงทุนตอนนี้อยู่ในช่วงไหน? เพื่อที่เราจะได้ไม่หลงทางไปจากจุดสำคัญของหุ้นตัวนั้น

การเดินทางของธุรกิจหมุนเวียนไปเป็นวัฏจักร บ้างล้มหาย บ้างตายจาก หากอย่างเป็นผู้ที่ยั่งยืนในโลกแห่งธุรกิจก็ต้องใช้การวิเคราะห์และความฉลาดเฉลียวในการบริหารให้เติบโตและอยู่รอดราวกับเป็นผู้นิพพานในด้านธุรกิจ

 

ข้อมูลจากหนังสือ: “วิเคราะห์มูลค่าหุ้น เล่มนี้ง่ายฝุด ๆ” ผู้เขียน SherStock Holmes

เรียบเรียงโดย: กุลนิภา บุตรลุน
กองบรรณาธิการสำนักพิมพ์ 7D Book&Digital

ขอบคุณภาพประกอบจาก: เว็บไซต์ Pexels